Kayıtlar

Cesur Yeni Para

Resim
  Padişah tahta çıktı; ilk olarak adına hutbe okuttu ve sikke bastırdı. Okuldaki tarih kitaplarında mutlaka okumuş olduğumuz bu cümleye dikkat edelim. Padişah tahta çıkınca egemenliğini maddi ve manevi olarak tescil ettirir. Buradan da anlaşılıyor ki, o zamanlarda bile para egemenliğin en önemli aracı ve simgesi olarak kabul ediliyormuş. Bu konuya oldukça önem verildiği, eski padişahın bastırdığı paraların piyasadan toplanmasından da anlaşılır. Sadece Osmanlı’da değil, tarihteki bütün devletlerde hatta parayı ilk bulduğu öne sürülen Lidya Krallığı’nda bile paranın üstüne hükümdarın resmi veya işareti işlenmiştir. İktisatçılar ise paranın üç özelliğini tanımlar: 1- Değişim aracı olması, 2- Değer saklama aracı olması (birikim), 3- Hesap birimi olması. İşin özünde ise h erhangi bir varlığı para yapan şey, insanların ona atfettikleri ortak değerdir. Örneğin, iki kişi zeytin çekirdeğinin para olduğu konusunda anlaşmışlarsa, onlar için zeytin çekirdeği paradır. Aralarında alışveriş yapma
Devamı

Bilmediğimiz dünyalar: Hokkaido

Resim
Japon Takımadalarının en kuzeyinde, karlı dağlarından akıp süzülen mis gibi kaynak suları ve etrafındaki buz gibi okyanustan çıkan yağlı ve leziz balıklarıyla meşhur Hokkaido Adası yer alır. Bakir ormanları, gölleri, kaplıcaları ve volkanlarıyla tam bir doğa harikasıdır. Her mevsim değişen bitki örtüsü ve coğrafyası kartpostalları süsleyen harika görüntüler verir. Geçenlerde takip ettiğim bir Youtube kanalında, Hokkaido ile ilgili bir video izledim. Videonun sahibi tam bir yemek ve macera sporları tutkunu. Oldukça büyük bir ada olan Hokkaido'nun farklı şehirlerinde geziyor, yemek yiyor ve maceralarını paylaşıyor. Bunlar arasında bir de sushi restoranı mevcuttu. Tazeliği ve kalitesi görüntüsünden belli birçok çeşit deniz ürününün şefin elinde yutulmaya hazır sanat eserine dönüştüğü bu sekiz sandalyeli küçük dükkânla ilgili en dikkat çekici şey ise şefin adının ve restoranın adresinin gizli tutulmasını istemesiydi. Hem içerik hem estetik bakımdan oldukça başarılı olan videoyu sonuna
Devamı

Evrimsel başarının izinde: 4 sermaye

Resim
Küçük mavi gezegenimizde yaşam yaklaşık 3,8 milyar yıl önce başladı. Tek hücreli canlılardan memelilere kadar, evrim mekanizması bugünkü çeşitliliğin oluşmasını sağladı. Dinozorlar gibi kimi canlılar zamanla yeryüzünden silinirken, öncüllerimiz olan primatlar yaşamlarını sürdürdü. Milyonlarca yıllık evrim sürecinde insansı türler ortaya çıkmaya başladı. Diğer insansıların soyu tükenirken, Homo sapiens diye adlandırılan türümüz ise anavatanı Afrika’dan çıkıp, yaklaşık 100 bin yıl önce bütün dünyaya yayılma başarısını gösterdi. O zamandan günümüze, o kadar başarılı olduk ki, bütün dünyayı hükümdarlığımız altına almakla kalmayıp uzayı, diğer gezegenleri ve yıldızları keşfetmeye başladık. İnsanoğlu, kozmik tarih sahnesinde çok kısa sayılabilecek bir sürede baskın tür haline geldi. Peki, bütün bunlar nasıl oldu? Bu başarının altında yatan temel sebepler neler? Ve daha da önemlisi, bundan nasıl bir ders çıkarabiliriz? Bu yazıda türümüzün evrimsel başarısını referans alarak, günümüz mode
Devamı

Teknoloji Devrimi

Resim
Özellikle bu yüzyılın başından beri robotlar fabrikalardaki üretim hatlarında daha fazla yer bulmaya başladı. Bu otomasyon sistemleri iş verimliliğini ve kaliteyi artırıp maliyetleri azaltan etkiye sahip olduğundan birçok sektörde çokça tercih edilir oldu. Bu dönüşümün yaygınlaşması, fabrikalarda büyük ölçüde robotların insanların yerini alması endişelerini beraberinde getirdi. Lâkin robotların üretimde kullanımı oldukça yaygınlaşmasına rağmen bugüne kadar herhangi bir işçi sendikası robotları protesto etmedi. Yani insan işgücüne olan ihtiyaç hep canlı kaldı ki, insanlar işlerini bu sebepten dolayı kaybetmedi. Gelecekte bütün işlerin robotlar tarafından yapılıp yapılamayacağı tartışmaları devam ederken pandemi hayatımıza girdi. Hayat durdu, insanlar eve kapandı, işler aksadı. Aşıların hızlı bir şekilde üretilmesiyle ilk şok atlatıldı ve yavaş yavaş normale dönüş adımları başladı. İşte tam bu sıralarda Batı dünyasında Great Resignation (Büyük istifa) diye bir kavram ortaya çıktı. Ölüm
Devamı

Mutfak Sırları

Resim
Oksijen gazetesinde okuduğum "İngiliz hastaya Hollywood gülüşü" başlıklı haber özellikle benim gibi bir diş hekimi için oldukça ilgi çekiciydi. Haberde, yurtdışından gelen hastalara, otel ve transfer hizmetleri de sağlanarak, uygun fiyatlara, çok kısa sürede diş tedavilerinin yapıldığı ve bu sektörün yabancılardan çok rağbet gördüğü yazıyordu. Hatta haberi yapan muhabir (birçok yazım hatası da yaparak) tedavilerin sürecinden ve maliyetlerinden de örnekler veriyordu. Yazıda, bir diş hekiminin, turizm acentası sahibinin ve bir iki yabancı hastanın görüşleri de mevcuttu. Herhangi bir vatandaş için, "Vay be, sağlık bizde çok ilerledi, helâl olsun!" dedirtecek bir haber gibi duruyor olmasına karşın işin mutfağında olan biri için, hafif bir dudak bükme, göz devirme ve cıkcıklama kaçınılmaz oluyor.  Bu konuda çok kısa bir yorumum olacak ama işin mutfağından bahsetmişken, bu haber bana, 2018'de trajik biçimde aramızdan ayrılan Anthony Bourdain'in Mutfak Sırları adlı
Devamı

Sığırcıklar ve karmaşıklık

Resim
Geçenlerde sosyal medyada gördüğüm bir fotoğraf ve altındaki yorum çok ilgimi çekti. Fotoğraftaki sığırcık sürüsü, fotoğrafın çekildiği açıdan adeta büyük bir kuş silueti oluşturuyordu. Alttaki yorum da, küçük bir kuş olan sığırcıkların sürü halinde birleşip büyük bir kuş görüntüsü oluşturarak yırtıcıları uzak tuttuğuydu.    Tabi ki durum tam olarak böyle değildi. Sığırcıklar özellikle akşam gün batımına yakın zamanlarda sürü haline gelerek muhteşem uçuş gösterileri yapar. Bütün sürü dalgalanır, titreşir, değişik şekiller oluşturur ve bunu ahenkle yapar. Bu fotoğraf da, sürünün "hava dansı" sırasında çekilmiş bir an sadece. Yani sürünün büyük bir kuşa benzeme çabası değil, tıpkı bulutları köpek veya tavşana benzetmemiz gibi, uçuş sırasında tesadüfen yakalanmış bir görüntü. Benim kuşlara ve kuş fotoğrafçılığına (ilgilisi için  bağlantı ) olan ilgimin başlamasında büyük etkisi olan bir fotoğraf da tesadüfen sığırcıkları konu alıyordu. 2005 senesinde bir kitapçıdan, Natural Hist
Devamı

Metaverse mide ister

Resim
Son zamanların popüler kavramı Metaverse, özellikle eski adı  Facebook , yeni adı  Meta  olan şirketin CEO'su Mark Zuckerberg'in  Connect 2021  konferansında yaptığı konuşmasıyla teknoloji camiası için ilgi odağı oldu.   Zuckerbeg Metaverse'ü "mobil internetin halefi" olarak tanımladı. Hatta birçok sosyal medya kullanıcısı, sosyal medyanın geleceğinin burada olduğuna ikna olmuş durumda. Teknoloji şirketlerinin de bu alana milyarlarca dolar yatırım yaptıkları biliniyor. Metaverse ile ilgili internette çok kapsamlı bilgi mevcut fakat ben sadece bir yönüne dikkat çekmek istiyorum. Metaverse dünyasındaki sanal ortamda diğer kullanıcılarla etkileşime girmek için üç boyutlu VR gözlüklerine ihtiyacımız olacak. Bu teknoloji sayesinde kendi avatarlarımız sanal evrende varlık gösterecek ve alışveriş, sinema, oyun ve hatta bir ofis ortamında işlerimizi yürütmek için evimizden çıkmak zorunda kalmayacağız. Buraya kadar iyi, hoş. Şimdi bir parantez açıp, başımdan geçen bir olay
Devamı